Εκδηλώσεις βίας

   Η βία έχει πρόσωπα πολλά, το καθένα έχει την ιδιαίτερη εκδήλωσή του, αλλά και την ιδιαίτερη ανταπόκριση, ανάλογα με την ηλικία, την απασχόληση, το φύλο, το εκπαιδευτικό και κοινωνικό επίπεδο. Όμως τα αποτελέσματα είναι το σημείο αναφοράς κάθε μορφής βιαιότητας.

Συνηθισμένος δέκτης και πομπός βίας είναι η νεολαία, σ’ όλο το πρόσωπο της γης. Αποδέχεται την κοινωνική και πολιτική παραγωγή βίας, την οποία αναπαράγει και εκπέμπει. Στην χώρα μας τα τελευταία χρόνια* αισθανόμαστε ότι η νεολαία μας είναι πολύ ανήσυχη και είμαστε μάρτυρες τραγικών καταστάσεων. Οι αυριανοί πολίτες πάσχουν από μια καταστροφική μανία και δυστυχώς την εκδηλώνουν με τρόπο άνισο και άδικο.

    Πολλές μορφές έχει η βία, δεν αποδίδει όμως η γενικόλογη και αόριστη εξομοίωση όλων αυτών. Βία στα γήπεδα, εμπρησμοί και καταστροφές αυτοκινήτων και κτιρίων, βομβιστικές επιθέσεις, εξεγέρσεις, βιασμοί, κλοπές, φόνοι, απαγωγές. Όλα αυτά αναπαριστούν τον κοινωνικό χάρτη μιας χώρας. Όμως υπάρχει ένα αναπάντητο ερώτημα, γιατί οι νέοι συμπεριφέρονται βίαια; Απομονώνοντας την βία στα γήπεδα, εφ’ όσον είναι αντιπροσωπευτικό παράδειγμα της νεανικής έκρηξης, μπορούμε να εξάγουμε ασφαλή συμπεράσματα στα περί βιαιοτήτων. 

   Οι νέοι μας διακατέχονται από το αίσθημα της δικαιοσύνης και βλέποντας ότι τους κληροδοτούμε μια άδικη κοινωνία, διακρίσεων και μεροληπτικών αποφάσεων, αντιδρούν. Και η αντίδραση είναι συνήθως απρόβλεπτη και ανεξέλεγκτη. Απλές απαντήσεις μπορούν να δοθούν για τη βία των γηπέδων. Να αποδίδουν οι διαιτητές το δίκαιο, να μην «στήνονται» οι αγώνες, να γίνεται επιμελής έλεγχος, να υπάρχει μεγαλύτερη αστυνομική παρουσία. Όμως η βία παραμένει, γιατί άραγε;

   Μέσα στην ψυχή του νέου υπάρχουν ωραίες αναζητήσεις, στο μυαλό του δημιουργούνται ονειρικές εικόνες μιας δίκαιης κοινωνίας, απαλλαγμένης από ανισότητες και διακρίσεις. Όμως όταν βγει στο πέλαγος της ζωής και αρχίζει να αντιμετωπίζει τα σκληρά και ανελέητα κύματα, κλυδωνίζεται το πλοίο της ψυχής του και για να αποφύγει τον καταποντισμό, καταφεύγει σε σπασμωδικές κινήσεις, που τελικά τον βυθίζουν στη διαβρωμένη κοινωνία. Την εικόνα της οποίας ανακυκλώνει και αναπαράγει, ώστε τελικά να υπάρχει βία ενάντια στη βία. Έτσι παρατηρείται ένας φαύλος κύκλος ατέρμονης τροχιάς, ο οποίος διευρύνεται ολοένα περισσότερο και στη περιδίνησή του καταπίνει πολλούς νέους και καταστρέφει ηθικούς και συναισθηματικούς φραγμούς.

   Ο ίδιος ο Θεός αναγγέλλει στη Βίβλο δια των προφητών Του, ότι δεν υπάρχει άνθρωπος δίκαιος και ακόμα πως όλη η δικαιοσύνη των ανθρώπων μοιάζει με ρυπαρό ιμάτιο. Και όπως φαίνεται ο Διογένης ακόμα με το φανάρι στο χέρι αναζητάει τον άνθρωπο. Άρα, πασιφανές είναι ότι η κοινωνική αδικία είναι μη αναστρέψιμη κι ας μην τρέφουμε αυταπάτες. Όμως είναι αναγκαίο να σταθούμε και να αναλογιστούμε τι μπορούμε να κάνουμε ώστε, τουλάχιστον, να έχουμε ελεγχόμενες εκρήξεις. Το γήπεδο αποτελεί μια εκδήλωση κοινωνικής ζωής. Όμως έχει μάλλον μεγάλη παρέκκλιση από το παρελθόν. Είναι πολύ όμορφος ο αθλητισμός, ακόμα και επαγγελματικός, παρουσιάζει θέαμα και δίνει αναψυχή. Όμως είναι τόσο τεταμένη η κοινωνική οργή κατά της απροκάλυπτης αδικίας, που είναι μικρό ένα θέαμα για να εκτονώσει ή να αποπροσανατολίσει τους νέους, έτσι στην πρώτη λανθασμένη απόφαση σημειώνονται εκρήξεις. Επειδή όμως τα συνεχόμενα κι επαναλαμβανόμενα λάθη, φανερώνουν όχι σύμπτωση ή επιπολαιότητα, αλλά απροκάλυπτη αδικία και οι βιαιότητες είναι συνεχής. Όσο κι αν βελτιωθεί η απονομή δικαιοσύνης, δεν θα αλλάξει η εικόνα, που είναι ήδη πολύ μαύρη. Για τον λόγο αυτό θα ήταν φρονιμότερο ο κάθε σκεπτόμενος νέος να δει με πραγματισμό τη ζωή, τα γεγονότα, τους συντελεστές, τους άρχοντες της πολιτείας. Τότε θα καταλάβουμε ότι η μορφή των κοινωνικών εξεγέρσεων έχει αλλάξει. Με τις εκρήξεις βίας δεν αλλάζει κάτι ουσιαστικά, το μόνο που γίνεται είναι να δίνεται ακόμα μια ώθηση στον φαύλο κύκλο της ζωής να περιστραφεί γύρω από το ίδιο σύστημα αδικίας, βίας, εξουσίας.

   Θέλουμε να επιτευχθεί αλλαγή; 

Τότε πρέπει να αλλάξουμε πρώτα εμείς. Όταν προσπαθείς να επιβάλλεις τη δικαιοσύνη, τότε δημιουργείς αδικία, υπό την έννοια ότι βλέπεις παντού αδικημένους, τους οποίους προσπαθώντας να βοηθήσεις, εμπλέκεσαι σε μάχες με φαντάσματα.

Θυμάται ο καθένας από τα βιώματα και τα αναγνώσματά του, πως όλα τα επαναστατικά κινήματα εκφυλίστηκαν, αφού όταν οι καθοδηγητές τους έλαβαν εξουσία λησμόνησαν τους υψηλούς τους στοχασμούς. Αναφέρει στην Καινή Διαθήκη ο αδελφόθεος Ιάκωβος: «Ο καρπός της δικαιοσύνης σπείρετε με ειρήνη από τους ειρηνοποιούς». Ποιος άλλος εκτός του Ιησού, μπόρεσε να κάνει μια ειρηνική επανάσταση; Ποιος άλλος υπήρξε ειρηνοποιός, δίκαιος και γεμάτος αγάπη, που άλλαξε την Ιστορία, ελκύοντας αναρίθμητους οπαδούς;

   Η νεολαία μας έχει αναζητήσεις και απορεί για την κοινωνία που κληρονομεί, αν πραγματικά δεν φοβόμαστε τους νέους, τότε έχουμε την δυνατότητα να τους αποβάλλουμε την επιθετικότητα. Όσο για τους ίδιους τους νέους, αν θέλουν πραγματικές κοινωνικές μεταρρυθμίσεις, ας καλλιεργήσουν τον ψυχικό και τον πνευματικό τους κόσμο κι όταν ωριμάσουν συναισθηματικά τότε θα αλλάξει η όρασή τους. Ξέρετε όταν κατευθυνθούμε με την ενδοσκόπηση στα εσωτερικά μας, τότε θα επιμεληθούμε ώστε εμείς να ενεργούμε με δικαιοσύνη. Γιατί δεν είναι και ιδιαίτερα δίκαιη κίνηση η επιθετικότητα και η βία. Αν όμως ο καθένας μας καθαρίσει τον εαυτό του από τα ψήγματα εγωισμού και αδικίας, τότε θα ενδιαφερθούμε για να είμαστε εμείς αυτοί που θα εκπέμψουμε δικαιοσύνη. Ίσως κάποιος θελήσει να είναι «δυναμικός». Όμως ας μάθουμε ότι το δύσκολο δεν είναι να μισήσεις, αλλά να αγαπήσεις. Αλλά γνώριζε ότι όποιος σπέρνει βία θερίζει βία και όποιος σπέρνει αγάπη, θερίζει ειρήνη.

Νίκος Μονόπωλης

*Τα κείμενα, ο Ν.Μ. , τα έγραψε στη διετία 1996-98.