Εκδηλώσεις βίας

   Η βία έχει πρόσωπα πολλά, το καθένα έχει την ιδιαίτερη εκδήλωσή του, αλλά και την ιδιαίτερη ανταπόκριση, ανάλογα με την ηλικία, την απασχόληση, το φύλο, το εκπαιδευτικό και κοινωνικό επίπεδο. Όμως τα αποτελέσματα είναι το σημείο αναφοράς κάθε μορφής βιαιότητας.

Συνηθισμένος δέκτης και πομπός βίας είναι η νεολαία, σ’ όλο το πρόσωπο της γης. Αποδέχεται την κοινωνική και πολιτική παραγωγή βίας, την οποία αναπαράγει και εκπέμπει. Στην χώρα μας τα τελευταία χρόνια* αισθανόμαστε ότι η νεολαία μας είναι πολύ ανήσυχη και είμαστε μάρτυρες τραγικών καταστάσεων. Οι αυριανοί πολίτες πάσχουν από μια καταστροφική μανία και δυστυχώς την εκδηλώνουν με τρόπο άνισο και άδικο.

    Πολλές μορφές έχει η βία, δεν αποδίδει όμως η γενικόλογη και αόριστη εξομοίωση όλων αυτών. Βία στα γήπεδα, εμπρησμοί και καταστροφές αυτοκινήτων και κτιρίων, βομβιστικές επιθέσεις, εξεγέρσεις, βιασμοί, κλοπές, φόνοι, απαγωγές. Όλα αυτά αναπαριστούν τον κοινωνικό χάρτη μιας χώρας. Όμως υπάρχει ένα αναπάντητο ερώτημα, γιατί οι νέοι συμπεριφέρονται βίαια; Απομονώνοντας την βία στα γήπεδα, εφ’ όσον είναι αντιπροσωπευτικό παράδειγμα της νεανικής έκρηξης, μπορούμε να εξάγουμε ασφαλή συμπεράσματα στα περί βιαιοτήτων. 

   Οι νέοι μας διακατέχονται από το αίσθημα της δικαιοσύνης και βλέποντας ότι τους κληροδοτούμε μια άδικη κοινωνία, διακρίσεων και μεροληπτικών αποφάσεων, αντιδρούν. Και η αντίδραση είναι συνήθως απρόβλεπτη και ανεξέλεγκτη. Απλές απαντήσεις μπορούν να δοθούν για τη βία των γηπέδων. Να αποδίδουν οι διαιτητές το δίκαιο, να μην «στήνονται» οι αγώνες, να γίνεται επιμελής έλεγχος, να υπάρχει μεγαλύτερη αστυνομική παρουσία. Όμως η βία παραμένει, γιατί άραγε;

   Μέσα στην ψυχή του νέου υπάρχουν ωραίες αναζητήσεις, στο μυαλό του δημιουργούνται ονειρικές εικόνες μιας δίκαιης κοινωνίας, απαλλαγμένης από ανισότητες και διακρίσεις. Όμως όταν βγει στο πέλαγος της ζωής και αρχίζει να αντιμετωπίζει τα σκληρά και ανελέητα κύματα, κλυδωνίζεται το πλοίο της ψυχής του και για να αποφύγει τον καταποντισμό, καταφεύγει σε σπασμωδικές κινήσεις, που τελικά τον βυθίζουν στη διαβρωμένη κοινωνία. Την εικόνα της οποίας ανακυκλώνει και αναπαράγει, ώστε τελικά να υπάρχει βία ενάντια στη βία. Έτσι παρατηρείται ένας φαύλος κύκλος ατέρμονης τροχιάς, ο οποίος διευρύνεται ολοένα περισσότερο και στη περιδίνησή του καταπίνει πολλούς νέους και καταστρέφει ηθικούς και συναισθηματικούς φραγμούς.

   Ο ίδιος ο Θεός αναγγέλλει στη Βίβλο δια των προφητών Του, ότι δεν υπάρχει άνθρωπος δίκαιος και ακόμα πως όλη η δικαιοσύνη των ανθρώπων μοιάζει με ρυπαρό ιμάτιο. Και όπως φαίνεται ο Διογένης ακόμα με το φανάρι στο χέρι αναζητάει τον άνθρωπο. Άρα, πασιφανές είναι ότι η κοινωνική αδικία είναι μη αναστρέψιμη κι ας μην τρέφουμε αυταπάτες. Όμως είναι αναγκαίο να σταθούμε και να αναλογιστούμε τι μπορούμε να κάνουμε ώστε, τουλάχιστον, να έχουμε ελεγχόμενες εκρήξεις. Το γήπεδο αποτελεί μια εκδήλωση κοινωνικής ζωής. Όμως έχει μάλλον μεγάλη παρέκκλιση από το παρελθόν. Είναι πολύ όμορφος ο αθλητισμός, ακόμα και επαγγελματικός, παρουσιάζει θέαμα και δίνει αναψυχή. Όμως είναι τόσο τεταμένη η κοινωνική οργή κατά της απροκάλυπτης αδικίας, που είναι μικρό ένα θέαμα για να εκτονώσει ή να αποπροσανατολίσει τους νέους, έτσι στην πρώτη λανθασμένη απόφαση σημειώνονται εκρήξεις. Επειδή όμως τα συνεχόμενα κι επαναλαμβανόμενα λάθη, φανερώνουν όχι σύμπτωση ή επιπολαιότητα, αλλά απροκάλυπτη αδικία και οι βιαιότητες είναι συνεχής. Όσο κι αν βελτιωθεί η απονομή δικαιοσύνης, δεν θα αλλάξει η εικόνα, που είναι ήδη πολύ μαύρη. Για τον λόγο αυτό θα ήταν φρονιμότερο ο κάθε σκεπτόμενος νέος να δει με πραγματισμό τη ζωή, τα γεγονότα, τους συντελεστές, τους άρχοντες της πολιτείας. Τότε θα καταλάβουμε ότι η μορφή των κοινωνικών εξεγέρσεων έχει αλλάξει. Με τις εκρήξεις βίας δεν αλλάζει κάτι ουσιαστικά, το μόνο που γίνεται είναι να δίνεται ακόμα μια ώθηση στον φαύλο κύκλο της ζωής να περιστραφεί γύρω από το ίδιο σύστημα αδικίας, βίας, εξουσίας.

   Θέλουμε να επιτευχθεί αλλαγή; 

Τότε πρέπει να αλλάξουμε πρώτα εμείς. Όταν προσπαθείς να επιβάλλεις τη δικαιοσύνη, τότε δημιουργείς αδικία, υπό την έννοια ότι βλέπεις παντού αδικημένους, τους οποίους προσπαθώντας να βοηθήσεις, εμπλέκεσαι σε μάχες με φαντάσματα.

Θυμάται ο καθένας από τα βιώματα και τα αναγνώσματά του, πως όλα τα επαναστατικά κινήματα εκφυλίστηκαν, αφού όταν οι καθοδηγητές τους έλαβαν εξουσία λησμόνησαν τους υψηλούς τους στοχασμούς. Αναφέρει στην Καινή Διαθήκη ο αδελφόθεος Ιάκωβος: «Ο καρπός της δικαιοσύνης σπείρετε με ειρήνη από τους ειρηνοποιούς». Ποιος άλλος εκτός του Ιησού, μπόρεσε να κάνει μια ειρηνική επανάσταση; Ποιος άλλος υπήρξε ειρηνοποιός, δίκαιος και γεμάτος αγάπη, που άλλαξε την Ιστορία, ελκύοντας αναρίθμητους οπαδούς;

   Η νεολαία μας έχει αναζητήσεις και απορεί για την κοινωνία που κληρονομεί, αν πραγματικά δεν φοβόμαστε τους νέους, τότε έχουμε την δυνατότητα να τους αποβάλλουμε την επιθετικότητα. Όσο για τους ίδιους τους νέους, αν θέλουν πραγματικές κοινωνικές μεταρρυθμίσεις, ας καλλιεργήσουν τον ψυχικό και τον πνευματικό τους κόσμο κι όταν ωριμάσουν συναισθηματικά τότε θα αλλάξει η όρασή τους. Ξέρετε όταν κατευθυνθούμε με την ενδοσκόπηση στα εσωτερικά μας, τότε θα επιμεληθούμε ώστε εμείς να ενεργούμε με δικαιοσύνη. Γιατί δεν είναι και ιδιαίτερα δίκαιη κίνηση η επιθετικότητα και η βία. Αν όμως ο καθένας μας καθαρίσει τον εαυτό του από τα ψήγματα εγωισμού και αδικίας, τότε θα ενδιαφερθούμε για να είμαστε εμείς αυτοί που θα εκπέμψουμε δικαιοσύνη. Ίσως κάποιος θελήσει να είναι «δυναμικός». Όμως ας μάθουμε ότι το δύσκολο δεν είναι να μισήσεις, αλλά να αγαπήσεις. Αλλά γνώριζε ότι όποιος σπέρνει βία θερίζει βία και όποιος σπέρνει αγάπη, θερίζει ειρήνη.

Νίκος Μονόπωλης

*Τα κείμενα, ο Ν.Μ. , τα έγραψε στη διετία 1996-98.

γη των μακάρων

ΟΙ ΕΝΝΕΑ ΜΑΚΑΡΙΣΜΟΙ

πίνακας της Άννας Μαυροματίδου-Κουράκου

Στο κατά Ματθαίο ευαγγέλιο στο πέμπτο κεφάλαιο ο Ιησούς Χριστός κάνει ένα υπαίθριο κήρυγμα, το οποίο ονομάζεται «η επί του όρους ομιλία» και περιλαμβάνει τα κεφάλαια ε’-στ’-ζ’.

Αυτή η ομιλία ξεκινά με τους εννέα μακαρισμούς.

Μακάριος σημαίνει ευτυχισμένος, άνθρωπος που έχει ανάπαυση στη ψυχή του.

Οι αρχαίοι Έλληνες είχαν χαρακτηρίσει σαν γη των μακάρων τον τόπο όπου οι ψυχές ζούσαν στην αιώνια ευτυχία.

Όταν ο άνθρωπος ζήσει με τους εννέα μακαρισμούς του Ιησού Χριστού θα είναι ευτυχισμένος και στην επίγεια ζωή.

1. «Μακάριοι οι πτωχοί στο πνεύμα' διότι δική τους είναι η βασιλεία των ουρανών».

Είναι ευτυχισμένοι οι άνθρωποι οι οποίοι δεν σκέφτονται πονηρά και ούτε έχουν δόλο με σκοπό να εξαπατήσουν. Τέτοιοι άνθρωποι τίμιοι και ειλικρινείς, άδολοι και αγαθά σκεπτόμενοι μπορούν να αποκτήσουν την αιώνια βασιλεία.

2. «Μακάριοι όσοι πενθούν’ διότι αυτοί θα παρηγορηθούν».

Ευτυχισμένοι είναι όλοι εκείνοι οι οποίοι δεν έχουν χάσει την ευαισθησία τους παρασυρμένοι από την κοινωνική αναλγησία και πονάει η ψυχή τους βλέποντας τραγικές και οδυνηρές καταστάσεις. Όλους αυτούς θα παρηγορήσει το αγαθό αποτέλεσμα των δακρύων τους. Και βέβαια η παρηγοριά στην προσδοκία καλύτερης ζωής.

3. «Μακάριοι οι πράοι’ διότι αυτοί θα κληρονομήσουν τη γη».

Ο άνθρωπος ο οποίος συγκρατεί τα νεύρα του και στον θυμό απαντάει με γαλήνη και καλοσύνη, ακόμα και με δυσεύρετο στις μέρες μας χαμόγελο. Αξίζει να έχει κληρονομιά του τη γη. Άλλωστε μια γη με ήρεμους ανθρώπους θα ήταν παράδεισος.

4. «Μακάριοι όσοι πεινούν και διψούν τη δικαιοσύνη’ διότι αυτοί θα χορτασθούν».

Υπάρχουν άνθρωποι οι οποίοι δεν έχουν διαβωθεί από την αδικία και την κοινωνική ανισότητα, αλλά αναζητούν τη δικαιοσύνη. Οπωσδήποτε αυτοί θα χορτασθούν από δικαιοσύνη στην αιώνια ζωή. Γιατί ο άνθρωπος έκανε φύση του την αδικία.

5. «Μακάριοι οι ελεήμονες’ διότι αυτοί θα ελεηθούν».

Πάντοτε υπάρχει η ανταποδοτικότητα μεταξύ των ανθρώπων. Αλλά και στη ζωή υπάρχει ο νόμος πως ότι ‘σπείρεις θα θερίσεις’. Όποιος, λοιπόν, κάνει ελεημοσύνη, δηλαδή δείχνει έλεος, το οποίο συμπεριλαμβάνει τη συγχωρητικότητα και την αγάπη. Είτε με τρόπους υλικούς, είτε με την ηθική συμπαράσταση, κάποια στιγμή θα του ανταποδοθεί.

6. «Μακάριοι όσοι έχουν καθαρή καρδιά’ διότι αυτοί θα δουν τον Θεό».

Ο Γκαίτε γράφει κάπου ότι: αν ο καθένας καθαρίσει την αυτή του, τότε όλη η γη θα γίνει καθαρή.

Αν λοιπόν έχουμε καθαρή καρδιά χωρίς μικρότητες, κακίες, υστεροβουλίες, πονηρίες, τότε όχι μόνο θα είμαστε ευτυχισμένοι, αλλά θα δούμε και τον Θεό, ο οποίος εκτιμά την καθαρότητα.

7. «Μακάριοι οι ειρηνοποιοί’ διότι αυτοί θα ονομασθούν υιοί του Θεού».

Σήμερα σε καιρούς ταραγμένους, η έλλειψη των ανθρώπων είναι η ειρήνη. Σ’ όλες τις γλώσσες του κόσμου η λέξη ‘ειρήνη’ κατέχει περίοπτη θέση. Όταν ο άνθρωπος προσπαθεί και θέλει να ειρηνεύει στο περιβάλλον του τότε είναι ευτυχισμένος και πάνω απ’ όλα έχει λύσει τα εσωτερικά του προβλήματα. Και επειδή ο Θεός είναι ‘άρχοντας ειρήνης’, όσοι Τον ακολουθούν επαξίως ονομάζονται παιδιά Του. Αν επιδιώκουν την ειρήνη.

8. «Μακάριοι όσοι διώκονται εξαιτίας δικαιοσύνης’ διότι αυτών είναι η βασιλεία των ουρανών»

Σ’ έναν κόσμο άδικο το να θέλεις να κάνεις, το να θέλεις να αποδώσεις δικαιοσύνη, το να θέλεις να πεις αλήθεια, θεωρείται από τους πολλούς παράδοξο. Ορισμένες φορές λοιπόν, όποιος υπερασπίζεται το δίκαιο των αδυνάτων και λέει την αλήθεια χωρίς να υπολογίζει το τίμημα, είναι ευτυχισμένος και θα απολαύσει την πλήρη ευτυχία της ουράνιας βασιλείας.

9. «Μακάριοι είστε όταν σας ονειδίσουν και διώξουν και πουν εναντίων σας κάθε κακό λόγο, λέγοντας ψέματα εξαιτίας μου (χάρην του Χριστού). Χαίρετε και αγάλλεσθε’ διότι ο μισθός σας είναι πολύς στους ουρανούς. Διότι κατά τον ίδιο τρόπο διώχθηκαν οι προφήτες οι προγενέστεροί σας».

Αυτός ο μακαρισμός απευθύνθηκε συγκεκριμένα στους μαθητές του Ιησού. Όμως και σήμερα αν και μιλούμε για δημοκρατικούς θεσμούς, σε πολλές χώρες του κόσμου δεν υπάρχει ελευθεροθρησκεία και έτσι υπάρχουν πολλοί Χριστιανοί οι οποίοι διώκονται για την πίστη τους. Όμως δυστυχώς και σε χριστιανικά κράτη όταν κάποιος επιδιώξει και προτιμήσει να είναι συνειδητός Χριστιανός, ίσως θεωρηθεί και αναχρονιστικός.

‘Ω καιροί, ώ ήθη!

Νίκος Μονόπωλης

(το έγραψε περίπου το 1998 με σκοπό να δημοσιευθεί στην εφημερίδα «Αρκαδικό Βήμα)

ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΩΝ ΑΔΥΝΑΤΩΝ

  Σήμερα ζώντας σε ευνομούμενες πολιτείες και κοινωνίες δυτικού τύπου οι οποίες είναι κατά συνέπεια και καταναλωτικές. Ορισμένοι έχουμε συγχύσει την οικονομική ευμάρεια με την κοινωνική καταξίωση. Το μεγαλύτερο μέρος της Ελληνικής κοινωνίας ζει σχεδόν άνετα. Υπάρχουν βέβαια διαμορφωμένες τάξεις, οι οποίες δημιουργούνται από την ανισοκατανομή των οικονομικών πόρων. Αυτός είναι και ο λόγος της ισοβίως διατηρουμένης κοινωνικής πόλωσης. Όμως δεν πρέπει να περιορίζουμε τις κοινωνικές ανισότητες μόνο στα οικονομικά χάσματα της κοινωνίας. Να συλλογιστούμε πρώτα ποιοι συνάνθρωποί μας χαρακτηρίζονται ως αδύναμοι. Διαβάζοντας κάποιος τον «λόγο υπέρ αδυνάτου» του Λυσία, θα διαπιστώσει ότι στην αρχαία Αθήνα «αδύνατοι» ήταν όλοι εκείνοι οι οποίοι ήταν φτωχοί και ανυπεράσπιστοι. Σήμερα στη σύγχρονη εποχή, κατά την οποία όλα τείνουν να γίνουν ηλεκτρονικά, εξακολουθούν να υπάρχουν αδύναμοι άνθρωποι. Προτού μιλήσουμε για τα δικαιώματά τους πρέπει να τους γνωρίσουμε. Ευπαθείς ομάδες πληθυσμού μιας χώρας είναι οι χαρακτηριζόμενοι ως αδύναμοι. Φτωχοί, άστεγοι, υπερήλικες, άτομα με ειδικές ανάγκες. Είναι όλοι τους αδύναμοι, άλλοι οικονομικά, άλλοι κοινωνικά κι άλλοι σωματικά. Όμως έχουν κι αυτοί ίσα δικαιώματα και ίσες υποχρεώσεις με τα άλλα, τα μη αδύναμα μέλη της κοινωνίας, αφού ζουν στην ίδια κοινωνία. Άραγε είναι τόσο φτωχική χώρα η Ελλάδα ώστε να μην μπορεί να καλύψει τις ανάγκες των οικονομικά αδυνάτων; Μήπως σκλήρυνε τόσο πολύ η καρδιά μας ώστε να θεωρούμε τους κοινωνικά και σωματικά αδύνατους κατώτερους; Είναι καλό για όλους μας να στρέψουμε το βλέμμα της σκέψης μας, στα προβλήματα κοινωνικής υφής, είναι ο μόνος ασφαλής τρόπος για να αποφευχθεί η κοινωνικής σήψη. Όταν ο κάθε άνθρωπος γίνει ευαίσθητος, τότε θα μπορέσει να δρέψει τους γλυκούς καρπούς της συμφιλίωσης, της αγάπης, της ενότητας. Λένε πως η Ελλάδα είναι φτωχή χώρα με πλούσιους κατοίκους. Πραγματικά, υπάρχουν πρακτικές λύσεις για την επίλυση των οικονομικών προβλημάτων των ευπαθώς ομάδων. Πρωταρχικός στόχος μας πρέπει να είναι η ευαισθητοποίησή μας. Η ευαίσθητη κοινωνία είναι υγιής κοινωνία. Φτωχοί, άνεργοι και άστεγοι υπάρχουν γύρω μας. Δεν είναι πάντοτε οι ίδιοι υπεύθυνοι για την κατάστασή τους. Δεν έχω γνώσεις οικονομικές για ανάλυση αυτών των προβλημάτων. Θέλω όμως να μοιραστώ μαζί σας αυτά που όλοι μας έχουμε σκεφθεί.

   Ο ένας έχει γεμάτο πορτοφόλι, καλή εργασία, δικό του σπίτι. Ο άλλος έχει οικονομική στενότητα, ίσως να μην δουλεύει για πολύ καιρό κι ακόμη μπορεί να μη διαθέτει στέγη. Και οι δύο όμως έχουν το ίδιο δικαίωμα για ζωή. Έχουν κι οι δύο ανάγκες, έχουν και οι δύο οικογένεια. Βέβαια υπάρχουν και οι αντίστοιχες υποχρεώσεις. Αν όμως έχει ο αδύναμος οικονομικά υποχρέωση να κάνει ενέργειες για τη βελτίωση των συνθηκών ζωής του, έχει κι ο ισχυρός την υποχρέωση να συνεισφέρει στην προσπάθεια για κάλυψη βασικών αναγκών. Οι άνεργοι δεν είναι συνήθως οκνηροί, αλλά δεν έχουν εργασία. Κι όμως είναι κάτι που μπορεί να λυθεί όταν η εργασία γίνει (όπως είναι) δικαίωμα και πάψει να αποτελεί προνόμιο. Όσο για τους αστέγους είναι λίγοι, σε σχέση με άλλα ευρωπαϊκά κράτη. Όμως το στεγαστικό πρόβλημα είναι οξυμένο, αφού τα ενοίκια είναι δυσπρόσιτα για το μέσο εργαζόμενο. Αλλά υπάρχουν κι εκείνοι οι λίγοι άστεγοι. Συνήθως άτομα περιθωριοποιημένα, νέοι οι οποίοι υφίστανται την κοινωνική απόρριψη, είτε επειδή είναι εξαρτημένοι από ουσίες και αλκοόλ, είτε επειδή απλά είναι διαφορετικοί. Βρίσκονται διωγμένοι απ’ τις οικογένειές τους ή χωρίς οικογένειες να κοιμούνται στα παγκάκια ή στα πάρκα.

   Ακόμα στον ατελείωτο κατάλογο καταγραφής αδυνάτων, υπάρχουν κι εκείνοι οι γέροντες, οι λεγόμενοι απόμαχοι της ζωής. Όλοι γνωρίζουμε ότι μια πικρή μοίρα προσδοκά εκείνους που μέσα από κακουχίες έδωσαν ότι είχαν στους απόγονούς τους. Ξέρουν πιο καλά οι ίδιοι πόσο πονάει η απόρριψη και ο παραγκωνισμός. Υπάρχουν ακόμα κι εκείνοι, οι οποίοι σε διάφορες ηλικίες, χωρίς να φέρουν πάντοτε ακέραιη ευθύνη, βρέθηκαν στο κρεβάτι ή στην αναπηρική καρέκλα. Ζουν κι αυτοί πολλές φορές την αναλγησία μιας πολιτισμένης κοινωνίας. Απλά χρειάζεται κοινωνική ευαισθησία για να μην μείνουμε μόνο στην καταγραφή των αδυνάτων. Ειδικά στην Ελλάδα, συνήθειά μας είναι μόνο να συζητάμε για κάθε θέμα. Όπως και άλλοι έχουν αποκτήσει τέτοιου είδους συνήθειες. Είναι χαρακτηριστικό του αιώνα μας, τόσο η αναλγησία όσο και η αδιαφορία. Γι’ αυτό η ανάγκη μας, για να εκπληρωθεί το όνειρο μιας όμορφης κοινωνίας, καλύπτεται με την ευαισθησία και το ενδιαφέρον. Αυτές είναι οι «πληρωμένες» απαντήσεις που στρέφουμε ενάντια στο διαβρωμένο κοινωνικό κατεστημένο. Δεν είναι καλό να μένουμε στη φιλολογία, αλλά πρέπει να γίνουμε πρακτικοί.

Όσον αφορά την ευαισθησία είναι προσωπικό θέμα του καθένα μας. Οι άνθρωποι δεν έχουν ανάγκη από τη λύπη μας ή τον οίκτο μας, αλλά από τον θαυμασμό μας και την αγάπη μας. Ο άνθρωπος, αυτό το τέλειο δημιούργημα του Θεού, για πολλούς και διαφόρους λόγους, πολλές φορές φθάνει σε σημείο εξαθλίωσης. Τότε εάν έχεις ευαισθησία;, στάσου και δώσε αγάπη κι όταν δώσεις θα σου δοθεί. Όμως για τους πρακτικούς λόγους μπορούμε να πούμε αρκετά και ίσως αιχμηρά. Όταν όμως τα νερά μένουν στάσιμα μετατρέπονται σε έλη, ας μάθουμε λοιπόν να ταράζουμε λίγο τα νερά της κοινωνίας ώστε να αποφύγουμε την αποσύνθεση. Στην Ελλάδα υπάρχουν τρόποι για να τακτοποιηθούν αρκετά από τα οικονομικά προβλήματα. Κατ’ αρχάς η εκκλησία διαθέτει μεγάλο πλούτο, πέραν των θησαυρών με αρχαιολογική αξία, υπάρχουν θησαυροί οι οποίοι αντί να κοσμούν ως αφιερώματα τις εκκλησίες, μπορούν να ωφελήσουν πολλούς συμπατριώτες μας. Να λοιπόν ο τρόπος για να εκπληρωθεί ο κοινωνικός ρόλος της εκκλησίας. Ακόμα το κράτος διαθέτει κτίρια. Οι βουλευτές πανάκριβα αυτοκίνητα. Αρκετοί άνθρωποι έχουν υπέρογκες αμοιβές. Εξάλλου υπάρχουν και οι εφοπλιστές που μπορούν να ενισχύσουν την προσπάθεια για ανόρθωση των φτωχότερων τάξεων. Όμως για να γίνουν όλα αυτά χρειάζεται η καρδιά μας να γίνει δίκαιη. Η δικαιοσύνη είναι εσωτερική και τότε μόνο μπορεί να φανερωθεί και εξωτερικά.

   Αφού όμως με τα λόγια δεν υπάρχει τέλος, ας σταθούμε εδώ και μόνο να συλλογιστούμε και να πράξουμε ανάλογα. Διότι όλοι οι άνθρωποι έχουν το ίδιο δικαίωμα για την ζωή, μέσα στη ζωή.

Νίκος Μονόπωλης